"Ostalaritzako egoera jasanezina da; ez dakigu zenbat eutsi ahal izango dugun"

Luismi Varonak DIARIO DE NOTICIAS DE ÁLAVA egunkarian adierazi duenez, "ostalariok ez dugu gure negozioa ahalik eta azkarren ireki nahi, gure negozioek hurrengo hilabetean ireki eta ixteko arriskurik ez dutenean baizik". Horren harira, ostalari honek helarazi du hobe dela beranduago irekitzea, herritarrak taberna batera normaltasunez sartu ahal direnean behintzat, presarekin egitea eta handik gutxira ixtea baino, diru-sarrera faltagatik eta gastu guztiak ordaintzeko ezintasunagatik: "Gure negozioak hondamendia izango ez direla jakiten dugunean ireki nahi dugu". Hala ere, bere bi negozioek, Estatuko taberna eta jatetxe guztiek bezala, datorren astelehenean, hilak 11, ateak irekiko dituzte, baina Varonak aurreratu zuen bezala, behar den normaltasuna gabe zabaldu beharko dituzte ostalariek beraien establezimenduak. Izan ere, maiatzaren 11n iritsiko da arabar askorentzat unerik gogokoenetako bat, taberna eta jatetxeetako terrazak erabiltzearenak. Alabaina, baimendutako edukieraren %50 baino ezin izango da erabili eta, gainera, ezin izango da tabernen barruan egon. Hurrengo fasea hil honen amaieran iritsiko da, eta lokalen barruko espazioak irekitzea ahalbidetuko du, hori bai, bezero baten eta bestearen arteko segurtasun-tarteak errespetatuz. Luismi Varonaren ustez, neurri hori normaltasunerako urratsa da, baina, hala ere, "kalte handia" eragin diezaieke ostalariei; izan ere, edukiera-muga horiekin, ezinezkoa izango da langile guztien soldatari eustea edo lokalaren errenta bera ordaintzea. Bere kasuan, Dublin kafearen jabeak 14 langile inguru ditu bere bi negozioetan banatuta, eta onartzen du normaltasunik gabe eta salbuespenekin irekitzen badute ezinezkoa izango dela bere langile guztien soldata, lokalaren errenta eta soldata propioa irabaztea.

"Ostalaritzak euro bat balio duten zuritoak saltzeari esker funtzionatzen du. Ez ditugu prezio altuak dituzten gauza handiak saltzen, prezio baxuko kontsumoak baizik. Nire negozioa errentagarria izan dadin 800 zurito saldu behar ditut eta 10 bakarrik saltzen baditut ez da errentagarria izango inoiz. Zertarako balio dit irekitzeak ezin badut normaltasunez lan egin?", galdetzen dio bere buruari. Gainera, oraindik zalantza dago ERTEkin zer gertatuko den, eta irekitze horrek langile guztiak beren lanpostuetara itzultzera behartuko dituen edo faseek aurrera egin ahala egin ahal izango den, pixkanaka-pixkanaka. "Garrantzitsua da eskatutako ERTE guztiekin zer gertatuko den jakitea. Oso lagungarria izango litzateke tabernak eta jatetxeak irekitzen ditugunean gure langileak apurka-apurka hartzen uztea, lehendabizi banan-banan edo bitan, gauzak hobera egin arte, eta bitartean beste enplegatuek ERTEan jarraitzea. Horrela, pixkanaka langileak lanera itzuliz gero, gastuak ordaintzeko dirua irabazi ahal dugu. Baina, irekitzen dugun egunean denok lanera itzultzera behartzen bagaituzte, nola nahi dute soldata guztietarako dirua lortzea? Gainera, tabernetan askotan gure aukeren gainetik lan egiten dugu, baina horrela bakarrik lortzen dugu tabernek errentagarri izatea. Jende gutxi badago, ez da dirurik irabazten", aitortu du.

Faseez eta baimendutako gehieneko edukieraz gain, ostalaritzak beste erronka handi bati ere aurre egin beharko dio: tabernetara itzultzeko eta jende asko dagoen tokietan egoteko herritarren beldurra eta errezeloari. "Jende asko gu noiz irekiko zain dago, taberna batean berriz ere zurito bat hartzeko irrikitan. Egia da, gainera, herritar askok hori eskatu dutela eta beren sare sozialetan komentatzen dutela ea noiz itzuliko diren gure tabernetara. Baina, era berean, beste pertsona asko ez dira taberna batean sartuko dagoen egorea guztia konpondu arte, beldurra izango dutelako eta beldur horrek ere kalte egingo digu luzaroan ostalariei. Gainera, denbora batez Gobernuak gomendatuko du pilaketak saihestea edo jendea dagoen lekuetara ez joatea, eta gomendio horiek guri eragiten digute", deitoratu du.

Erronka horien aurka borrokatzea ez da erraza izango ostalaritzarentzat, hurbileko historia batean, gertaera historiko batzuei aurre egin behar baitie lehen aldiz. Lokalak ireki ondoren herritarren erantzuna ikusteke geratuko da, bereziki, faseek aurrera egin ahala. Administrazioek eta Gobernuak berak ere funtsezko faktore erabakigarria beteko dute negozioek funtziona dezaten. Hala uste du, behintzat, Varonak, eta esan du Gasteizko Udalak premiazko neurriak aztertu beharko dituela negozio horiek aurrera ateratzeko aukera izateko. "Ostalaritzako egoera jasanezina da; ez dakigu zenbat denbora eutsi ahal izango dugun. Irailaren amaieran iluntzen hasiko da eta egoera horrek ostalaritzari kalte egiten dio. Aurten Jazzaren astea gabe geratuko gara, Azkena gabe... ostalaritzari bultzada handia ematen dioten jaiak dira, eta aurten ez ditugu ekitaldi horiek izango. Hainbeste salbuespen eta egoera txar hauekin, ostalari askok ezin izango dute eutsi eta itxi egin beharko dute", ohartarazi eta zehaztu du: "Uste dut Gasteizko Udalak inoiz baino malguagoa izan behar duela ostalaritzarekin. Lagundu egin behar digute, adibidez, terrazako gure mahai guztiak jarri ahal izateko leku gehiago okupatzen, %30en ordez. Horrela, mahai guztiak okupatu ahal izango genituzke murriztu beharrik gabe". "Kanpoan mahaiak izateagatik ordaintzen ditugun zergekin eta baimendutako ordutegiekin ere malguagoak izan beharko lirateke", gaineratu du.

Neurri horiek, Varonaren ustez, datozen asteetan hiriko ostalariek izango dituzten presioak murrizten lagun dezakete. Gainera, alarma-egoera horretan lokalen jabe askok tabernaren edo jatetxearen hileroko kuota barkatu dute, edo, gutxienez, ostalariak ez itotzeko baldintzak hobetu dituzte. Ez da errealitate bat kasu guztietan gertatu dena, baina bai "ia gehienetan", salbuespenak salbuespen. Hala ere, negozioak berriro irekitzearekin batera alokairu osoa berriro ordaindu behar izatea litekeena dela aurreikusten du, berriz ere harekin negozioa egiten dela ulertzen baita. "Jabe askok guk ordaintzen diegun diruan premia dute. Eta egoera horretan normala da hilerokoa berriro kobratzea. Kasu bakoitza desberdina da, eta negozio eta jabe bakoitzak bere beharrak ditu, baina berriro irekitzen dugunean, baliteke normaltasunera itzultzea. Beraz, ikusi beharko da Udaletik ea laguntzen diguten".

11

Astelehenean, hilak 11, ostalaritzak bere taberna eta jatetxeetako ateak irekiko ditu herritar eta bezeroentzat. Hala ere, ez dute alarma-egoeraren aurreko baldintza beretan egingo. Edukieraren %50 baino ezin izango da erabili, eta bezeroek taberna eta jatetxeetako terrazak bakarrik erabili beharko dituzte, gutxienez hilaren amaierara arte.

"Ostalaritzak euro bat balio duten zuritoak saltzeari esker funtzionatzen du; ezin ditugu 10 soilik saldu"

Dublingo kafearen arduraduna