Hainbat negozioren itxiera, 50 urte baino gehiago hirian igaro ondoren

1971. urtean, Olga Guineak, bere aitarekin batera, Burdindegia ireki zuen, Ferretería Guinea izenarekin. Berak 14 urte besterik ez zituen, baina "beste garai batzuk ziren". Haurrek, gauez ikasteko baldintzarekin, lanerako baimena zuten garaiak, hain zuzen ere. Aitak istripua izan zuen, eta ezin izan zuen lanean jarraitu oinean lesio bat zuelako eta Olga bihurtu zen dendaren buru. Ordutik 50 urte baino gehiago igaro dira, baina inoiz ez da imajinatu bere burua denda horretatik kanpo. Bere burdindegiari buruz mimo handiz hitz egiten du, eta bere pasio eta bokazio dela dio; maitasun handiz hitz egiten du bere dendaz. Gogoratzen du, halaber, urte hauetan guztietan une eta etapa gogorrak izan direla, "krisi asko gainditu behar izan ditugu". Une horietan, kalkulagailuarekin zenbakiak egin behar zituen, hilaren bukaerara iritsi eta faktura guztiak ordaintzeko gai zen edo ez ikusteko, baina krisi ekonomiko horiek gainditu eta auzoko denda horretan jarraitzea lortu du beti. Izan ere, esan du inoiz ez dela burdindegia ez den beste zerbaitetan lan egiten imajinatu berrogeita hamar urte horietan. "Hau nire grina izan da beti, izugarri gustatzen zait nire lana", dio. Eta gustuko duena ez da materialak saltzea eskulan desberdinak egiteko, batez ere bezeroarekiko tratua baizik: "Jendaurrean lan egitea gustatzen zait", kontatzen du. Eta bere hitzak urtez urte lagun izan duten bezeroen maitasunean islatzen da, auzoko merkataritzaren alde apustu egiten jarraitu duten bezero leialetan. "Erreportaje honetan argi geratu behar du guk ez dugula denda itxi eta joatearik nahi", eskatzen dute bezeroek. "Baina nik ere atseden hartu behar dut", erantzuten du berak.

Eta atseden hartzea, hain zuzen ere, ez da Olgak nahi duena, baina bai intentsitatearekin, erritmoarekin, gogoarekin, ilusioarekin eta musikaren erritmoan bizitzea. baditu mila proposamen eta plan desberdin antolatuta, behintzat bere buruan bada ere. Hainbat bidaia ditu buruan, dantzetan izena ematea eta hainbat jarduera fisiko egitea bilobarekin. "Orain arte beti esaten nuen, hori egin nahi dut. Orain diot, egingo dut. Denbora amaitzen ari zait. Aitak esaten zuen jogurtak bezalakoak garela, denok dugulako iraungitze-data bat. Ez dakit noiz hilko naizen, baina argi dago gero eta denbora gutxiago dudala, eta energia gutxiago izango dudala; beraz, erretiro hau aprobetxatzeko asmoa dut, gozatu nahi ditudan gauza asko egiteko", dio pozik. Eta pertsiana jaisterakoan horretan emango du bere denbora, etapa berri batean, ilusioz eta gogoz.

Bere historia beste establezimendu batzuetako antzekoa da. Esaterako, probintzia plazako hirugarren zenbakian, Paragüería Albareda ezagunean, kartel bat ere zintzilik dago, laster itxiko dela iragartzen duena. Javier Albareda jabeak ez daki zehatz-mehatz noiz, baina hurrengo hilabeteetan izango dela baieztatu du. 50 urte inguru eman ditu lanean bertan eta orain Olgakoaren antzeko historia kontatzen du: bere denda ixteko garaia heldu da. Denboran atzera begira, jabeak kontatzen du bere aitarekin ireki zuela negozioa ez, ordea, denda bezala, tailer bezala baizik. Izan ere, hasieran aterki-tailerra bezala sortu zuten, eta euritako propioak sortzen zituzten bertan.

Denborarekin, denba bihurtu zuten, beste tailer batzuetako aterkiak, kapelak, gerrikoak eta beste artikulu batzuk ere gehitzen joan ziren, auzotarrek ezagutzen zuten auzoko saltoki bat izatea lortu arte. "Kalitatezko aterkiak egiten eta saldu ditugu beti, eta euria egiten duenean bezero fidelak izan ditugu beti. Orain joateko garaia heldu zaigu", azaldu du Javierrek pozik dituen bezeroengatik.

Horri esker, aterkiak saltzen dituzten saltokiak asko diren arren, Javierrek dio ez dutela lehiaren presioa nabaritu. Hala ere, aitortu du ez dela erraza saltoki txikian bizirautea, nahiz eta berak denbora eta mimo dosiak eman dizkion bere establezimenduari eta berrogeita hamar urte baino gehiagoz bizirik irautea lortu duen. Orain, belaunaldi-erreleborik ez dagoenez, pertsiana jaitsi behar du. "Gure sektoreari hainbat gauzek eragin diote azken urteotan. Adibidez, klima. Lehen euri eta zirimiri gehiago egiten zuen, eta aterki gehiago saltzen ziren orain baino. Orain askoz ere euri gehiago egiten du, baina egun gutxiagotan, eta horrek, normala den bezala, eragiten digu", aitortu du. Hala ere, aurrera egitea lortu du beti, pozik eta gustora bere dendan.

Laster, Goyo Carnicería La Ternera harategiaren jabeak ere agur esango dio Antso Jakituna 19. zenbakian dagoen harategiari. 40 urte baino gehiago eman ditu bertan, baina iritsi zaio bertatik joateko garaia, erretiroa dela eta.

Hogei urte baino zertxobait gehiago besterik ez zituenean, negozioa zabaltzea erabaki zuen, eta harrezkero bezero leialak lortu dituela dio, orain itxierarekin triste daudenak. Berarekin batera, bere emaztea ere negozioaren buru da, eta orain 65 urte beteko ditu. "67 urte ditut. Duela bi urte erretiroa har nezakeen. Baina gustura jarraitu dut bi urte hauetan. Hala ere, orain ixteko garaia heldu da. Emazteak ere erretiroa hartuko du eta, beraz, gelditzeko ordua iritsi zaigu", dio. Harategiaren kasuan, Goyok hasiera-hasieratik argi izan zuen bere senideek ez zutela belaunaldi-erreleborik izango eta onena harategia ixtea zela. Horrekin, egun hauetan lokal asko itxi edo itxiko dira, besteak beste, auzoko denda txikian erreleburik ez izateagatik."Plan asko ditut nire erretirorako, eta gogoz egingo diot aurre. Bizikleta asko egingo dut, asko bidaiatuko dut... azken finean, nire emazteak eta biok bizitza osoan lan egiteagatik egin ez ditugun plan guztiak egingo ditugu. Harategitik banoa baina pozik, urte hauetan egin dugun lan guztiagatik eta hemen eman dugun bizitzagatik. Asko gustatu zait beti nire lana", ondorioztatu du Goyok.

Abendua. Anak ere, Mari Pepa mertzeria-dendaren jabeak, gogoz eta ilusioz ekingo dio bizitzaren etapa berriari. Aranbizkarra auzoan dagoen mertzeria itxiko du, Gasteizen 60 urte baino gehiago eman ondoren. Horrela, abendura arte, auzotarrek Anari agur esan beharko diote. Ana mertzeriaren buru da bere ama Mari Pepak erretiroa hartu ondoren agur esaten zuenetik. "Esker oneko hitzak besterik ez ditut. Eskerrak eman nahi dizkiet beti gure dendan jarri duten laguntzagatik eta leialtasunagatik: eskerrak ematen dizkiet nire denda babestu duten eta maila pertsonalean ere lagundu didaten bizilagun eta bezero guztiei. Eskerrak asko benetan", dio Anak. Ildo beretik jarraituz, ziurtatzen du hemendik aurrera hainbat jarduera egingo dituela, denbora faltagatik egin ez dituenak orain arte. Adibidez, teknologia arloetan bere burua eguneratu nahi du; izan ere, aitortzen du ez dakiela edo zaila egiten zaiola kudeaketa digitalak egitea, baina helburua inoren mende ez egotea denez, horretan jarriko da buru-belarri erretiroa hartzen duenean. Beste plan batzuk ere baditu, baina guztiek dute protagonista denboraz gozatzea, atseden hartzea, jarduerak egitea eta bizitza etapa berri batean bizitzea.

"Asko gustatzen zait jendaurrean lan egitea, baina erretiroa aprobetxatzeko asmoa daukat, pozik nago"

Ferretería Guinea

"Kalitatezko aterkiak egin eta saldu ditugu beti; orain dendatik joateko garaia heldu zaigu"

Paragüería Albareda

"Plan asko ditut nire erretirorako; gogoz ekingo diot aurre ditudan plan desberdinekin"

Carnicería La Ternera

"Esker oneko hitzak besterik ez ditut. Eskerrik asko bezeroei gure dendan erosteagatik"

Mercería Mari Pepa